Czy przedszkolaki powinny być objęte terapią logopedyczną? Czy dla trzylatków to nie za wcześnie? Takie wątpliwości pojawiają się w rozmowach z rodzicami. Specjaliści – logopedzi, lekarze, terapeuci i nauczyciele – doskonale wiedzą, że im wcześniej rozpoczniemy terapię, tym większe szanse ma dziecko na uzyskanie pozytywnych efektów. Rozwój języka i mowy ułatwia dziecku funkcjonowanie w grupie rówieśniczej, pozwala też na angażowanie się w różnorodne aktywności. Prawidłowy rozwój mowy warunkuje prawidłowy rozwój psychofizyczny, zaburzenia w rozwoju mowy wpływają też na zburzenia w innych sferach rozwojowych.
Maluch uczy się mowy, komunikowania poprzez naśladownictwo – początkowo od mamy, taty, innych bliskich osób; następnie na etapie przedszkolnym – od nauczycieli, innych pracowników przedszkola, rówieśników. Dlatego tak ważne jest, aby słyszał prawidłowo realizowane głoski, słowa, zdania oraz to, aby jak najszybciej postawić diagnozę w przypadku, gdy nieprawidłowości się pojawią. Szybka interwencja daje dziecku szansę na to, aby zlikwidować czy zmniejszyć wszelkie nieprawidłowości w rozwoju mowy – także w rozwoju psychofizycznym.
Współczesne placówki przedszkolne zwykle oferują diagnozę logopedyczną już na samym początku edukacji przedszkolnej. Jeśli jednak w przedszkolu nie zatrudnia się logopedy lub gdy opieką logopedyczną objęte są tylko starsze przedszkolaki, to nauczyciel ma obowiązek dostrzegania wszelkich nieprawidłowości w tym zakresie. To nauczyciel przebywający z dziećmi przez dłuższy czas ma szansę na to, aby zauważyć wszelkie nieprawidłowe zachowania dziecka związane z rozwojem mowy, zabawą, innymi aktywnościami realizowanymi na terenie placówki przedszkolnej.
Zaburzenia rozwoju mowy wpływają także na funkcjonowanie dziecka w zakresie wszystkich sfer rozwojowych i mogą niekorzystnie wpłynąć na jego rozwój poznawczy, społeczny, emocjonalny oraz ruchowy.
Nieprawidłowości w rozwoju wpływające na zaburzenia mowy
Co powinno zaniepokoić nauczyciela? Jakie sygnały ostrzegawcze mogą sugerować konieczność kontaktu ze specjalistą? Warto zwrócić uwagę na następujące trudności przejawiane przez dziecko:
- nieprawidłowy sposób oddychania – gdy dziecko oddycha przez usta;
- nieprawidłowe napięcie w obrębie twarzy i (lub) jamy ustnej – symptomem tego jest stale otwarta buzia dziecka lub np. bardzo zaciśnięte usta, wysunięty język;
- nieprawidłowy sposób jedzenia i picia, np.:
– z językiem wsuniętym między wały dziąsłowe, widocznym między wargami podczas jedzenia,
– z trudnościami w gryzieniu (nieumiejętność odgryzania i gryzienia),
– z trudnościami w połykaniu – gdy dziecko domaga się rozdrobnionego, papkowatego jedzenia, gdy się krztusi przy jedzeniu, gdy nie potrafi gryźć, żuć pokarmów,
– z wybiórczością jedzenia – gdy dziecko odmawia różnorodnego jedzenia, ma ściśle określony repertuar potraw,
– gdy zauważamy, że rodzice proponują dziecku korzystanie z butelki ze smokiem,
– gdy dziecko nie potrafi pić z kubeczka; - wady zgryzu;
- brak komunikacji werbalnej lub bardzo ograniczony zasób słów, trudności w budowaniu prostych zdań;
- trudności w zrozumieniu komunikatów werbalnych, niewykonywanie poleceń;
- trudności w wysłuchaniu wierszyka, rymowanki, bajki, piosenki;
- brak umiejętności zadawania pytań;
- trudności w opowiedzeniu o treści słyszanego opowiadania, wierszyka, bajki;
- trudności związane ze słuchem;
- nieprawidłowa artykulacja głosek;
- trudności z płynną r...
